ชุมชนและวัดสำคัญคู่เมืองสงขลา ศูนย์รวมศรัทธา พื้นที่แห่งการเผยแพร่ สืบสานและอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น

ชุมชนบนสันดอยในเขตป่าสงวนแห่งชาติดอยบ่อ หมู่บ้านที่มีการอนุรักษ์วัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อแบบดั้งเดิม มีการจัดการการท่องเที่ยวแบบโฮมสเตย์ อีกทั้งยังมีกิจกรรมหลากหลายให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัส เช่น กางเต็นท์บนจุดชมวิวดอยบ่อทะเลหมอกยามเช้า การสอนทำอุปกรณ์ไม้ไผ่ เรียนรู้วิถีชุมชน และการเดินป่าไปยังน้ำตกโดยไกด์ชาวลาหู่

โดดเด่นด้านการดำเนินชีวิตตามวิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง การผลิตข้าวอินทรีย์เพื่อการแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ชุมชน

การรวมตัวกันของผู้คนจากหลายพื้นที่เพื่อแสวงหาคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น จนกลายเป็นชุมชนท่ามกลางธรรมชาติที่มีทรัพยากรอุดมสมบูรณ์ และมีวิถีวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์

จากพื้นที่ชุมชนเมืองขนาดใหญ่ใจกลางเมืองสงขลา ที่มีความหนาแน่นและแออัด สู่การจัดตั้งชุมชนใหม่เพื่อการดูแลและพัฒนาศักยภาพชุมชน

ชุมชนของชนเผ่าพื้นเมืองไทแสกที่มีรากฐานมาจากประเทศเวียดนาม เป็นชุมชนที่ยังรักษาภาษาวัฒนธรรมไทแสกได้อย่างสมบูรณ์ มีการพูดภาษาแสก มีพิธีกินเตดเดน 

ชุมชนลุ่มน้ำวังอีกทั้งเป็นชุมชนที่มีความอุดมสมบูรณ์ มีระบบนิเวศที่ดี และเป็นพื้นที่จุดสำคัญบ่งบอกว่า เข้าเขตเมืองของลำปางแล้ว จากแลนด์มาร์ค ชามตราไก่ ที่เป็นของดีประจำจังหวัด

บ้านมอวาคี เป็นชุมชนที่มีประวัติศาสตร์เกี่ยวกับการอยู่อาศัยของชาวปกาเกอะญอ มานานกว่า 300 ปี มีวัฒนธรรมและพิธีกรรมความเชื่อที่มีความสัมพันธ์ที่แนบแน่นระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติ

ชุมชนริมน้ำโรคี่ หนึ่งในกลุ่มบ้านสมาชิกวิสาหกิจกาแฟไล่โว่ วิสาหกิจจาก 5 กลุ่มบ้านที่อยู่ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าทุ่งใหญ่นเรศวรด้านตะวันตก 

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์กะเหรี่ยงโปบ้านเสน่ห์พ่องบนพื้นที่ที่มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ กับมรดกภูมิปัญญาตำรับยาสมุนไพรสะเนพ่อง และวิถีวัฒนธรรมท้องถิ่นที่เป็นเอกลักษณ์ชุมชน

บ้านขุนอมลองกับประวัติศาสตร์การย้ายถิ่นฐานของกลุ่มชนชาติพันธุ์ปกาเกอะญอ เพื่อแสวงหาที่ทำกินที่มีความอุดมสมบูรณ์ และการเปลี่ยนแปลงความเชื่อกับพัฒนาการชุมชน

บ้านสุเม่นเหนือ หย่อมบ้านห้วยระแห้ ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ลีซูที่มีวิถีชีวิตประเพณีวัฒนธรรมและภูมิปัญญาที่เป็นเอกลักษณ์ กับการตั้งถิ่นฐานบนพื้นที่ที่มีทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์

วัดข่วงเปา หรือวัดไร่ข่วงเปา ศาสนสถานสำคัญของชุมชนที่สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2280 สามารถแวะเข้าไปกราบไหว้ขอพร พระเจ้าทันใจ พระเจ้าสุขใจ สักการะพระธาตุเจดีย์ข่วงเปาชัย รูปเหมือนครูบากลิ่นกู้ ฯลฯ

ชุมชนพหุวัฒนธรรมกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่ทางประวัติศาสตร์อันยาวนาน การตั้งถิ่นฐานของกลุ่มคนบนพื้นที่ท่ามกลางธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์กับการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่

ชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์อาข่า-ไทลื้อจากหลายพื้นที่เข้ามารวมตัวกันเพื่อแสวงหาพื้นที่ทำกินและพัฒนาคุณภาพชีวิต สู่สังคมพหุวัฒนธรรมท่ามกลางดินแดนธรรมชาติในพื้นที่ชายแดนริมฝั่งแม่น้ำโขง

บ้านปางกิ่วเป็นชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์อิ้วเมี่ยนที่มีความเข้มแข็งทางวัฒนธรรม สะท้อนให้เห็นผ่านการรักษาขนบการประกอบพิธีกรรมศพและสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน