ชุมชนโบราณในสมัยก่อนประวัติศาสตร์ยุคโลหะตอนปลาย เป็นชุมชนที่ตั้งเมืองพยัคฆภูมิพิสัย (อำเภอพยัคฆภูมิพิสัย) 

บ้านบ้องตี้บนชุมชนพหุวัฒนธรรมที่มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์ อันได้แก่ ชาวพม่า ชาวทวาย ชาวกะเหรี่ยง ชาวมอญ ชาวไทยและชาวอินเดีย

ชาวผู้ไทบ้านเรณู มีประเพณีที่เรียกว่า “ประเพณีดูดอุ” คือการนำเหล้าอุ อันเป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ผูกติดกับวิถีชีวิตของชาวผู้ไทเรณูนครมาใช้ในการต้อนรับแขกบ้านแขกเมือง จนกลายเป็นสินค้าขึ้นชื่อของชาวผู้ไทเรณูนคร และเป็นอีกหนึ่งของฝากของดีประจำจังหวัดนครพนม

ชุมชนเก่าแก่ที่มีมายาวนานและปัจจุบันเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเมืองเก่า มีทั้งพระธาตุพระอานนท์ มีประแก้วประจำเมืองที่สำคัญ ตลอดจนสัมผัสสถาปัตยกรรมดั้งเดิมของชุมชนบ้านสิงห์ท่า

บ้านเลอตอ พื้นที่ซึ่งอยู่ห่างไกลจากตัวเมือง จึงมีการการส่งเสริมพัฒนาโครงสร้างสาธารณูปโภคพื้นฐาน ภายหลังการสร้างศูนย์โครงการหลวงเลอตอและข้อจำกัดที่เกิดจากการประกาศพื้นที่เขตป่าสงวนและเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ชุมชนจึงหันมาเพาะปลูกพืชไร่และไม้ยืนต้นแทนการปลูกฝิ่นและการทำไร่หมุนเวียน

บ้านแม่หมีใน ชนกลุ่มปกาเกอญอเผ่าสะกอ อพยพมาจากบ้านเมืองคอน อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ตั้งถิ่นฐานมานานกว่า 175 ปี เป็นไปเพื่อแสวงหาที่ทำกินใหม่โดยเข้ามาตั้งบ้านเรือนอยู่ที่ราบสูงที่ราบหุบเขาริมห้วยแม่หมี

นมัสการหลวงพ่อใหญ่ ชมเขาโกเต็ง กินปลารมควัน

บ้านนาสะไมย เป็นหมู่บ้านที่ผลิตสินค้าหัตถกรรมที่เลื่องชื่อหลายอย่าง อาทิ เครื่องจักสาน งานแกะสลักบานประตูไม้ เกวียนไม้โบราณจำลอง และเครื่องทองเหลือง ฯลฯ ชาวบ้านมีความชำนาญในการทำเครื่องจักสานทุกครัวเรือนเป็นหมู่บ้านที่มีเศรษฐกิจดีนำรายได้ให้กับจังหวัดเป็นจำนวนมากในแต่ละปี

ชุมชนไทยเบิ้งบ้านโคกสระน้อย เป็นชุมชนพหุวัฒนธรรมที่มีการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรม และอัตลักษณ์พื้นถิ่นของชาวลาวเดิมเข้ากับชาวไทยอีสาน และชาวไทยภาคกลาง 

เป็นหนึ่งในชุมชนที่เด่นในด้านหัตถกรรม ตั้งแต่การแต่งกาย เครื่องนุ่งห่ม ไปจนถึงเครื่องมือเครื่องใช้ ประกอบกับการทำเกษตรที่มีวิถีและความสัมพันธ์ทางสังคมที่ไม่เหมือนใคร 

หลักเมืองเก่าชุมแพ แลผาพระนอนล้ำค่าอารยธรรมโนนเมือง ลือเลื่องเศรษฐกิจ ติดตาผานกเค้า เข้าชมถ้ำผาพวงบวงสรวงปู่หลุบ

ชุมชนของชาวกะเหรี่ยงโปว์ ที่มีผ้าทอลวดลายสวยงาม อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น

ชุมชนที่ดำรงวิถีตามประเพณีทางภาคอีสาน อีกทั้งยังปรากฏมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม หมอลำสินไซ ที่นำมาบูรณาการพัฒนาพื้นที่ป่าสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ

ชุมชนบ้านไร่สะท้อนแห่งนี้มีภูมิปัญญาและวิถีชีวิตอันผูกพันอยู่กับต้นตาล จึงมีวัฒนธรรมและภูมิปัญญาในการนำตาลมาใช้ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ทั้งนี้ผู้คนในชุมชนยังเปิดแหล่งเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับต้นตาลให้แก่บุคคลภายนอกผ่านการท่องเที่ยงเชิงนิเวศน์และวัฒนธรรม

ชุมชนมีความเข้มแข็ง ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ โดยมีวัดวงค์เมธาเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจ ให้กับชาวบ้าน และมีกิจกรรมทางศาสนาทุกเทศกาล เช่น ประเพณีเข้าออกพรรษา ประเพณีทอดกฐินหรือทอดผ้าป่า ประเพณียี่เป็ง

ธรรมชาติสวยงามตา พัฒนาคุณภาพชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง