หมู่บ้านถวายเป็นหมู่บ้านเก่าแก่ที่มีอายุกว่า 300 ปี แต่ก่อนนั้นชาวบ้านในพื้นที่นี้ทราบว่าพระนางจามเทวีจะเสด็จโดยเกวียนจากนครลำพูนจะผ่านมายังหมู่บ้าน เพื่อเดินทางไปสร้างวัดละโว้

แหล่งผลิตเครื่องปั้นดินเผา เขตเมืองเก่าวัดเวียงกาหลง

ชุมชนที่มีต้นไผ่บงที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ทำให้พื้นที่มีลักษณะเป็นป่าไม้ไผ่ ก่อให้เกิดภูมิปัญญาและวิถีชีวิตที่เกี่ยวข้องกับไม้ไผ่ คือ การจักสาน

บ้านกู่เต้า ชุมชนวัฒนธรรมแหล่งเรียนรู้เรื่องราวทางประวัติศาสตร์อารยธรรมชาวไทลื้อและชาวล้านนา ซึ่งถูกถ่ายทอดและบอกเล่าผ่านปูชนียสถานเจดีย์บรรจุอัฐิทรงน้ำเต้าคว่ำภายในวัดบ้านกปู่เต้า 

วิถีชีวิตและวัฒนธรรมประเพณีที่สืบต่อกันมาอย่างยาวนาน รวมไปถึงผ้าทอด้วยลวดลายที่เป็นเอกลักษณ์ 

วิถีชีวิตของชาวบ้านในลุ่มแม่น้ำแม่แจ่มคือตัวแทนสังคมวัฒนธรรมพื้นบ้านไทยวน ด้วยว่าชุมชนอยู่ในหุบเขาซึ่งเสมือนกำแพงธรรมชาติกั้นการผสมผสานกับวัฒนธรรมเมือง

บ้านหาดส้มป่อย ชุมชนขนาดเล็กที่มีแค่ 30 ครัวเรือน แต่เป็นชุมชนที่มีโบราณสถานที่มีอายุมากกว่า 300 ปี เป็นที่เคารพนับถือของชาวอำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ มีความเชื่อว่าพระธาตุแห่งนี้ได้บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ (เกษาธาตุ) ซึ่งตั้งเด่นอยู่บนภูเขาลูกเดียว ล้อมรอบด้วยทุ่งนาและป่าเขาซึ่งเป็นธรรมชาติที่สวยงามที่เรียกว่า “พระธาตุม่อนเปี้ยะ”

วัดพระธาตุศรีจอมทองวรวิหาร พระอารามหลวงชั้นตรี

โบราณสถานที่ตั้งอยู่ในเขตพื้นที่ของชุมชน คือ วัดช้างค้ำ หรือที่เรียกกันว่า วัดกานโถมกุมกามภิรมณ์ แหล่งกำเหนิดการค้นพบเมืองโบราณเวียงกุมกาม 

ภายในชุมชนบ้านป่าเหียงมีเฮือนไทลื้อโบราณอายุกว่า 70 ปี ซึ่งเป็นเฮือนไทลื้อหลังสุดท้ายที่ยังคงหลงเหลืออยู่ในตำบลบ้านธิ 

การสืบทอดประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมและประเพณีที่มีมาอย่างยาวนาน โดยที่ต้องรับมือและต่อรองกับอัตลักษณ์อื่นๆเพื่อคงไว้ซึ่งความเป็นไทยพวนของตน

ความเชื่อเรื่องผีที่ยังคงสอดแทรกอยู่ในชีวิตประจำวัน การทำนาที่เป็นวิถีชีวิตหลัก และการทอผ้าที่เป็นกิจกรรมเสริมอยู่คู่กับชุมชนมาอย่างยาวนาน