บ้านโก้งโค้ง หมู่บ้านชายทะเลลุ่มน้ำปากพนัง หมู่บ้านชาวประมงที่ซึ่งเกี่ยวโยงกับเรื่องราววิถีชีวิตไว้กับความงดงามของทรัพยากรธรรมชาติ

บ้านภูเขาทอง เป็นผืนนาผืนใหญ่ที่สุดของคนกำพวน อีกทั้งยังมีพันธุ์ข้าวที่ปลูกในผืนนามากกว่า 10 สายพันธุ์ จนได้รับขนานนามว่าเป็น “นาพรุใหญ่” แห่งตำบลกำพวน

ชุมชนบ้านปากยามมีความสมบูรณ์ทางทรัพยากรและสัตว์น้ำ ชาวบ้านจึงมีความเชี่ยวชาญในการจับปลาและเครื่องมืออุปกรณ์ต่าง ๆ

ชุมชนคลองยอ หมู่บ้านที่อุดมด้วยทรัพยากรธรรมชาติ ทั้งป่าพรุ และป่าสวนยาง ซึ่งสามารถคงความอุดมสมบูรณ์ไว้ได้ด้วยภูมิปัญญาจากการบริหารจัดการทรัพยากรของคนในชุมชน

ชุมชนบ้านหนองโขง เป็นชุมชนชนบท ที่อาศัยอยู่ร่วมกันแบบเครือญาติ มีประเพณีวัฒนธรรมที่ถ่ายทอดกันมาสู่รุ่นต่อรุ่น โดยจะมีประเพณีและวัฒนธรรมที่สำคัญในหมู่บ้าน ได้แก่ งานทำบุญตานข้าวใหม่ งานประเพณีปี๋ใหม่เมือง สรงน้ำพระธาตุหนองโขง การเลี้ยงผีปู่ย่า งานทำบุญถวายทานสลากภัต และงานทอดกฐินสามัคคี

ชุมชนบ้านฝ่ายท่า ตั้งอยู่บริเวณรอยต่อเขตอนุรักษ์พันธุ์สัตว์ป่าคลองนาคา พื้นที่จึงมีความหลากหลายของระบบนิเวศที่เหมาะสมแก่การเจริญเติบโตของต้นพลับพลึงธาร พืชน้ำที่ออกดอกสีขาวบานงดงามปีละ 1 ครั้ง ชุมชนจึงจัดการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ภายใต้คำขวัญ ล่องแพ แลพลับพลึงธาร บานคลองนาคา 

หมู่บ้านสะพานสองถูกแวดล้อมด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ ทั้งแหล่งน้ำ ภูเขา และป่าไม้ อีกทั้งยังเป็นที่ตั้งของเขานมสาว จุดชมวิวที่สามารถมองเห็นทัศนียภาพของภูเขาป่าไม้น้อยใหญ่ทั่วทั้งอำเภอพะโต๊ะและจังหวัดระนอง 

กะเหรี่ยงบ้านแม่หลอด เป็นชุมชนที่มีความหลากหลายในเรื่องการนับถือศาสนา มีทั้งที่นับถือศาสนาพุทธ ศาสนาคริสต์ ตลอดจนผู้ไม่นับถือศาสนา แต่ศาสนาของชาวบ้านยังคงอยู่ภายใต้มโนทัศน์เดียวกัน คือ ชาวบ้านทุกคนมีความเชื่อเกี่ยวกับดวงวิญญาณและอำนาจที่ไร้ตัวตน อันเป็นความเชื่อดั้งเดิมของชาวกะเหรี่ยงตั้งแต่ก่อนการเข้ามาของศาสนา 

ชุมชนไทยเบิ้งบ้านโคกสระน้อย เป็นชุมชนพหุวัฒนธรรมที่มีการผสมผสานระหว่างวัฒนธรรม ประเพณี พิธีกรรม และอัตลักษณ์พื้นถิ่นของชาวลาวเดิมเข้ากับชาวไทยอีสาน และชาวไทยภาคกลาง 

เป็นหนึ่งในชุมชนที่เด่นในด้านหัตถกรรม ตั้งแต่การแต่งกาย เครื่องนุ่งห่ม ไปจนถึงเครื่องมือเครื่องใช้ ประกอบกับการทำเกษตรที่มีวิถีและความสัมพันธ์ทางสังคมที่ไม่เหมือนใคร 

หลักเมืองเก่าชุมแพ แลผาพระนอนล้ำค่าอารยธรรมโนนเมือง ลือเลื่องเศรษฐกิจ ติดตาผานกเค้า เข้าชมถ้ำผาพวงบวงสรวงปู่หลุบ

ชุมชนของชาวกะเหรี่ยงโปว์ ที่มีผ้าทอลวดลายสวยงาม อันเป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น

ชุมชนบ้านไร่สะท้อนแห่งนี้มีภูมิปัญญาและวิถีชีวิตอันผูกพันอยู่กับต้นตาล จึงมีวัฒนธรรมและภูมิปัญญาในการนำตาลมาใช้ประโยชน์ในด้านต่าง ๆ ทั้งนี้ผู้คนในชุมชนยังเปิดแหล่งเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับต้นตาลให้แก่บุคคลภายนอกผ่านการท่องเที่ยงเชิงนิเวศน์และวัฒนธรรม

ชุมชนที่ดำรงวิถีตามประเพณีทางภาคอีสาน อีกทั้งยังปรากฏมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม หมอลำสินไซ ที่นำมาบูรณาการพัฒนาพื้นที่ป่าสู่อุทยานการเรียนรู้สินไซ

ชุมชนมีความเข้มแข็ง ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ โดยมีวัดวงค์เมธาเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจ ให้กับชาวบ้าน และมีกิจกรรมทางศาสนาทุกเทศกาล เช่น ประเพณีเข้าออกพรรษา ประเพณีทอดกฐินหรือทอดผ้าป่า ประเพณียี่เป็ง

ธรรมชาติสวยงามตา พัฒนาคุณภาพชีวิตเศรษฐกิจพอเพียง