ชุมชนบ้านน้ำหมัน ปรากฏความเชื่อเกี่ยวพันกับการรักษาโรค อย่างการสะเดาะเคราะห์ ต่อชะตา เรียกขวัญ ผูกข้อมือ เข้าทรง ซึ่งเป็นประเพณีที่ยังดำรงอยู่คู่กับชาวบ้านจนกระทั่งปัจจุบัน

ชุมชนเก่าแก่คู่เมืองสงขลา ตั้งอยู่ท่ามกลางสังคมเมืองขนาดใหญ่ และพัฒนาการกับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมในปัจจุบัน

บ้านแม่ผาแหนเป็นที่ราบลุ่ม เหมาะแก่การทำเกษตรกรรม เลี้ยงสัตว์ บางพื้นที่เหมาะเป็นสถานที่ท่องเที่ยว เช่น อ่างเก็บน้ำผาแหน พื้นที่เปิดโล่งมีแนวเขาเป็นฉากหลังที่มีเอกลักษณ์เฉพาะ ซึ่งจะเห็นเป็นภูเขาหินที่มีหน้าตัดเหมือนหน้าผา บริเวณสันเขื่อนเหมาะแก่การถ่ายภาพบุคคลคู่กับวัตถุท้องฟ้า ประกอบกับระยะทางไม่ไกลจากตัวเมืองมากนัก การเดินทางจึงสะดวกและปลอดภัย จนนักถ่ายภาพทางดาราศาสตร์กล่าวว่า สถานที่แห่งนี้เหมาะเป็นสนามซ้อมมือของพรานดาราที่เพิ่งเริ่มฝึกถ่ายดาว

บริเวณวัดริมออนใกล้กับวิหาร มีกุฏิเก่าหรือที่ชาวบ้านเรียก "ศาลาร้อยปี" ซึ่งเป็นศาลาไม้ยกพื้นสูง ก่อสร้างในสมัยที่ครูบาแก้ว เริ่มสร้างวัดริมออนช่วงปี พ.ศ. 2478-2483 ปัจจุบันคณะกรรมการหมู่บ้านและชาวบ้านริมออนได้มีมติร่วมกันที่จะอนุรักษ์อาคารไม้หลังนี้ไว้เป็นสถานที่ศึกษาทางประวัติศาสตร์และแหล่งท่องเที่ยวสำหรับคนรุ่นหลังต่อไป

น้ำตกปาแต ชุมชนริมเทือกเขาบูโด

ชุมชนบ้านหนองตื่นเป็นชุมชนที่การตั้งบ้านเรือนตามรูปแบบของคนอีสาน หมู่บ้านแห่งนี้ยังเป็นสนามวิจัยของนักวิชาการคนดังเช่น ชาร์ล เอฟ คายส์

ปู่ม่านย่าม่าน หรือตำนานกระซิบรักบรรลือโลก ภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในวิหารวัดภูมินทร์ ซึ่งถูกสร้างสรรค์โดย “หนานบัวผัน’ ช่างวาดชาวไทลื้อผู้โด่งดังแห่งดินแดนล้านนา 

ประเพณีพิธีกรรมอันเนื่องเกี่ยวกับความตายของคนเขมรถิ่นไทย กับการเล่นตุ้มโมงที่เป็นดนตรีชั้นสูงของชาวบ้านปอยตะแบง 

บ้านนาหลวง หนึ่งในพื้นที่แหล่งกำเนิดข้าวสายพันธุ์หอมไชยา ซึ่งเป็นข้าวที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในเมืองไชยา 

เป็นชุมชนที่มีการตั้งถิ่นฐานวิถีชีวิตความเป็นอยู่และความเชื่อที่ปรากฏในหลักฐานต่างๆมาช้านาน จนกลายเป็นชุมชนขนาดใหญ่ที่มีความโดดเด่นเรื่องการค้าขาย และการเข้ามาของศาสนาความเชื่อต่างๆ