บ้านไล่โว่-สาละวะ ก่อนที่จะมาตั้งถิ่นฐานเป็นชุมชน ในอดีตชาวกะเหรี่ยงจะย้ายที่อยู่ที่ทำกินคราวละปี ก็จะอพยพย้ายที่อยู่หาที่ทำกินใหม่ เดิมหมู่บ้านไล่โว่-สาละวะ อยู่หมู่บ้าน หมี่เซิ่ง ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากป้านทิไล่ป้าประมาณ 8 กิโลเมตร หลังจากนั้นชาวบ้านที่อยู่หมี่เซิ่งได้ย้ายอพยพมาตั้งถิ่นฐานทำกินที่หมู่บ้านไล่โว่-สาละวะ ในปี พ.ศ.2520 

แรกเริ่มตั้งหมู่บ้าน มีผู้นำชุมชน ชื่อ ผู้แพร  พิทักษ์ชาตคีรี เป็นผู้ใหญ่บ้าน และมีบ้านเรือนตั้งอยู่กระจายห่างๆ กัน แต่บ้านสาละวะ จะมีบ้านอยู่ 7 หลังคาเรือน ต่อมาได้มีบ้านเรือนเพิ่มขึ้น มีการประกอบพิธีกรรมทางวัฒนธรรม การประกอบอาชีพ และไม่ได้ย้ายอพยพโยกย้ายหมู่บ้านดังเช่นในอดีตที่ผ่านมา จึงทำให้หมู่บ้านไล่โว่เป็นหมู่บ้านที่มีสองชุมชนคือบ้านไล่โว่และบ้านสาละวะ ชาวบ้านส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ควบคู่ไปกับภารกิจการอนุรักษ์ป่าไม้ พืชหลักที่ปลูกมาก ได้แก่ ข้าวไร่ พริกกะเหรี่ยง พริกไทย กล้วย หมาก มะม่วงหิมพานต์ พืชผักต่าง ๆ มะพร้าว และเลี้ยงวัว ควาย และปลา ไว้กินในครัวเรือน 

สภาพพื้นที่ทางกายภาพ สภาพพื้นที่โดยทั่วไปเป็นที่ราบและภูเขาล้อมรอบหมู่บ้าน  มีแหล่งน้ำธรรมชาติไหลผ่านหมู่บ้าน 2 สาย คือ ห้วยสาละวะ และห้วยไต่กรุ่ง  และมีแหล่งน้ำธรรมชาติที่ชาวบ้านใช้ประโยชน์ในภาคเกษตรกรรมอีก 2 สาย ได้แก่ ห้วยกระต่า  และห้วยทิพุกรุ่ง ชาวบ้านมีอาชพเกษตรกรรม เช่นการทำไร่หมุนเวียน การทำสวน การทำนาปี 

การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติชนิดต่างๆ ของชุมชนสะท้อนให้เห็นถึงองค์ความรู้ รวมถึงวิธีการจัดการและประยุกต์ใช้ทรัพยากรต่างๆ เช่น สร้างที่อยู่อาศัย ทำเครื่องจักรสาน ทำเกษตรกรรม มีการทำไร่หมุนเวียน ซึ่งจะปลูกพืชต่างๆในไร่ข้าวและเก็บผลผลิตมารับประทานตามฤดูกาล บางส่วนสามารถเก็บเกี่ยวไว้รับประทานในช่วงฤดูแล้งได้อีกด้วย การประกอบอาชีพแบบผสมผสาน เช่นการปลูกกาแฟ ทุเรียน หมาก มะพร้าว ไว้เป็นรายได้ในครัวเรือน

จำนวนประชากร / ครัวเรือน หมู่ที่ 4 บ้านไล่โว่ – สาละวะ ประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวกะเหรี่ยงและเป็นเครือญาติกัน มีการแต่งงานในหมู่บ้านและสร้างบ้านเรือนเพิ่มขึ้น ไม่ออกไปทำงานนอกสถานที่ จึงทำให้ตำบลไล่โว่ ส่วนใหญ่เป็นเครือญาติกัน มีจำนวนทั้งหมด 136 ครัวเรือน ประชากร 657 คน แบ่งเป็นชาย 363 คน หญิง 294 คน 

กลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในชุมชน: โพล่ง

อาชีพหลัก ทำการเกษตรแบบไร่เชิงเดี่ยวและไร่หมุนเวียน มีการทำนาปีและปลูกพืชเศรษฐกิจ นอกจากนี้ยังมีการออกไปรับจ้างทำงานในเมืองและในชุมชน

การซื้อขายแลกเปลี่ยนภายในชุมชน ส่วนใหญ่เป็นสินค้าจำเป็นในชีวิตประจำวัน เช่น อาหาร เครื่องปรุง ผ่านร้านของชำในชุมชนที่มีเจ้าของเป็นคนในชุมชน 

การซื้อขายแลกเปลี่ยนกับคนภายนอก ส่วนใหญ่เป็นพืชเศรษฐกิจท่ได้จากการทำเกษตรกรรม เช่น กาแฟ หมาก ขมิ้น ผัก เป็นต้น

การออกไปทำงานนอกชุมชน ส่วนใหญ่เป็นคนที่เรียนจบและออกไปหางานทำข้างนอก

ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกชุมชน  สมาชิกชุมชนส่วนใหญ่อยู่กันเป็นกลุ่มครอบครัว ภายในชุมชนแบ่งเป็น 6 หมู่บ้าน  

โครงสร้างอำนาจภายในชุมชน  ตามโครงสร้างการปกครอง มีกำนันเป็นผู้นำหมู่บ้านสาละวะ มีผ้ช่วยและ อบต. เป็นผู้ทำงานร่วมกับหน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่นและติดต่อประสานงานกับหน่วยงานภายนอก

การรวมกลุ่มส่วนใหญ่เป็นการรวมกลุ่มเพื่อการพัฒนาหมู่บ้าน  การช่วยงานส่วนรวมนอกจากนี้ยังีการรวมกลุ่มเกี่ยวกับการประกอบอาชีพ เช่น กลุ่มปลูกผัก กลุ่มผู้ปลูกกาแฟ เป็นต้น

ในอดีต ช่วงว่างเว้นจากการทำเกษตรกรรม สมาชิกบางคนจะทอผ้า หรือสานอุปกรณ์ต่างๆ สำหรบใช้ในชีวิตประจำวัน ปัจจุบันมีหน่วยงานภายนอกเข้ามาส่งเสริมทำให้เกิดอาชีพที่หลากหลาย เช่นกลุ่มทอผ้า กลุ่มผัก และกลุ่มผู้ทำสวน

เมื่อถึงกิจกรรมทำบุญตามฤดูกาลก็จะร่วมกันจัดงานตามประเพณี ประเพณีฟาดข้าว กินข้าวใหม่ หรือประเพณีผูกข้อมือเดือนเก้า 

นายผู้แพร  พิทักษ์ชาตคีรี  เป็นชาวกะเหรี่ยงโผล่ว (โปว์) เป็นปราชญ์ชุมชนที่บุกเบิกในการตั้งหมู่บ้านสาละวะ  และเป็นผู้นำที่มีความรู้ความสามารถและมีประสบการณ์ชีวิตที่เป็นแบบอย่างให้ลูกหลานได้ปฏิบัติตามหลายด้าน เช่น ด้านศาสนา เป็นผู้สืบทอดประเพณีวัฒนธรรมต่างๆ ชาวบ้านให้การนับถือทั้งตำบลไล่โว่

หมู่บ้านไล่โว่-สาละวะ มีพื้นที่เหมาะแก่การทำไร่ข้าว ทำนา และทำสวนแบบผสมผสานสามารถประกอบอาชีพเลี้ยงครอบครัวได้อย่างเพียงพอ 

หมู่บ้านไล่โว่-สาละวะ  เป็นหมู่บ้านที่ได้รบการพัฒนาจากโครงการหลวงภายใต้มูลนิธิภูบดินทร์ ส่วนใหญ่เป็นชาวกะเหรี่ยง   ภาษาในการสื่อสารในชีวิตประจำวันเป็นภาษาพื้นบ้าน คือภาษากะเหรี่ยงเป็นหลัก ส่วนวัยรุ่นและเด็กที่ออกไปเรียนตามสถานศึกษากลับมาใช้ภาษาไทยบ้าง แต่ก็ยังสามารถสื่อสารภาษาแม่ได้เกือบทุกครัวเรือน และยังมีภาษาเขียน อ่าน เป็นภาษากะเหรี่ยงที่ใช้ในการสื่อสารมาโดยตลอด

ด้านวัฒนธรรม:

หมู่บ้านไล่โว่-สาละวะ ได้มีการเปลี่ยนแปลงด้านสังคมจากการพัฒนาของหน่วยงานต่างๆ ที่เข้ามาพัฒนาส่งเสริมกิจกรรมร่วมสมัย ทำให้มีการพัฒนาอาชีพตามโครงการภูบดินทร์ แต่ก็ยังมีการอนุรักษ์ขนบธรรมเนียมประเพณี  ภาษาพูด ภาษาเขียน และพัฒนาอาชีพตามยุคสมัย 

หมู่บ้านไล่โว่-สาละวะ เป็นหมู่บ้านที่ได้รับการส่งเสริมอาชีพจากโครงการหลวงภายใต้มูลนิธิภูบดินทร์ ซึ่งมีหน่วยงานต่างๆ ได้เข้าไปร่วมพัฒนาให้ชาวบ้านมีอาชีพ มีรายได้ พึ่งตนเองได้ แต่ยังประกอบอาชีพแบบดั้งเดิมทำไร่ข้าวและทำนาปีตามฤดูกาล  

• คำบอกเล่ามุขปาฐะของผู้อาวุโสที่เล่าต่อกันมารุ่นสู่รุ่นมาถึงลูกหลานปัจจุบัน 
• แนวคิดการวิจัยชุมชนตำบลไล่โว่
• มหาวิทยาลัยราชภัฎจังหวัดกาญจนบุรี